Ας είναι το '19 χρόνος πραγματικής αλλαγής!

Το 2019 σίγουρα δε θα πλήξουμε. Είναι χρόνος πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων σε διάφορα και διαφορετικά επίπεδα, αυτοδιοικητικών, ευρωπαϊκών, εθνικών. Με τις τελευταίες, που δεν αποκλείεται  να προκύψουν ακόμη και στις αρχές του, λόγω κυβερνητικής αστάθειας και εξ αφορμής του "Μακεδονικού", ασφαλώς και να είναι οι πιο κρίσιμες. Αφού από το αποτέλεσμά τους θα κριθεί η από δω και πέρα πορεία της χώρας.

Πρώτα απ' όλα κρίνεται αν θα μπούμε σε περίοδο πολιτικής σταθερότητας ή αστάθειας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Βασική προϋπόθεση για τη σταθερότητα και ομαλότητα είναι η ύπαρξη "Προεδρικής" πλειοψηφίας, δηλαδή ο μαγικός αριθμός 180 εδρών που θα μπορεί να εκλέξει Πρόεδρο Δημοκρατίας στις αρχές του 2020 που λήγει η θητεία του σημερινού Προέδρου. Στον αριθμό αυτό δεν μπορεί φυσικά να υπολογίζει κανείς τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που θα είναι στην αντιπολίτευση, ακόμη και αν υποψήφιος είναι εκ νέου ο  Προκόπης Παυλόπουλος. Ο κ. Τσίπρας δεν μας έχει πείσει μέχρι στιγμής ότι είναι και ο υπευθυνότερος των ηγετών, προκειμένου να υπηρετήσει τις προσωπικές και κομματικές του επιδιώξεις. Στην αντίθετη, λοιπόν, περίπτωση η χώρα είναι πιο πιθανό να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου και μάλιστα με απλή αναλογική (η αναλογική  που ψήφισαν οι "συριζα-ανελ" είναι από τα πιο αναλογικά συστήματα που ισχύει παγκοσμίως) με ότι αυτό συνεπάγεται!

Το δεύτερο έχει να κάνει με την ουσία της πολιτικής που θα εφαρμοστεί στην μετα-μνημονιακή εποχή, μετά από οχτώ πέτρινα χρόνια, που μάτωσαν την ελληνική κοινωνία. Ο πραγματικός όμως κίνδυνος για τους Έλληνες είναι η επιστροφή στο παρελθόν. Η επιστροφή σε όλα εκείνα που μας οδήγησαν στην κατάρρευση και στον οχτάχρονο κορσέ των μνημονίων. Και όλες οι θυσίες αυτών των χρόνων να πάνε χαμένες. Και μπορεί να φαίνεται παράδοξο, είναι όμως πέρα για πέρα αληθινό. Η μοναδική πολιτική δύναμη που εγγυάται αυτή την επιστροφή είναι ο Σύριζα! Η πολιτική του από τον Οκτώβριο και μετά, το αποδεικνύει. Η "κανονικότητα" για την σημερινή κυβέρνηση είναι η επιστροφή στις πολιτικές που εφαρμόζονταν πριν το 2011! Παροχολογία, υποσχεσιολογία, ρουσφετολογία, "διορισμοί"!

Όμως το πραγματικό στοίχημα για την Ελλάδα και τους Έλληνες στην εποχή μετά τα Μνημόνια είναι να ξεφύγουμε από το παρελθόν και να μην ξανακυλήσουμε στα ίδια. 'Ολοι μας, με πρώτες τις πολιτικές δυνάμεις αλλά και την κοινωνία,  πρέπει να βγούμε πιο ώριμοι και να διδαχθούμε από αυτήν την οχτάχρονη περιπέτεια. Να σκεφτούμε ποια ήταν τα αληθινά αίτια που μας οδήγησαν εκεί ώστε να τα αποφύγουμε στο μέλλον. Να ξεφύγουμε από τα στερεότυπα και τις νοοτροπίες του παρελθόντος. Χρειαζόμαστε ποιοτικά καλύτερο και όχι περισσότερο κράτος. Απελευθέρωση της οικονομίας και όχι περισσότερο παρεμβατισμό. Ενεργοποίηση των ιδιωτικών, παραγωγικών δυνατοτήτων και όχι  κυνηγητό και εξοστρακισμό τους. Αξιολόγηση και αξιοκρατία και όχι ρουσφετολογία και κομματισμό. Ποιοτικότερη και όχι "λαϊκότερη" παιδεία. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να μπει σε μια νέα εποχή. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει ν' αλλάξει. Όμως, για να θυμηθώ και το σύνθημα των νεανικών μου χρόνων που είχαμε υιοθετήσει τότε στην ΟΝΝΕΔ, για ν' αλλάξει η Ελλάδα πρέπει πρώτα ν' αλλάξουμε εμείς!

Η μεταμνημονιακή Ελλάδα

Σχολιάζοντας την επικαιρότητα

Μπορούμε ...

Κυβέρνηση υπό προθεσμία

   Αν κάτι έμεινε από τη φετινή εμφάνιση του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη είναι η ανασφάλεια και η αγωνία που ο ίδιος νιώθει για το μέλλον της κυβέρνησής του και τον χρόνο παραμονής που της απομένει στην εξουσία.  Ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Τσίπρας δε μίλησε με βεβαιότητα  για εκλογές στο τέλος της τετραετίας και συνέδεσε ευθέως και χωρίς περιστροφές τη διεξαγωγή τους με τις εξελίξεις στο "Μακεδονικό". Ταυτόχρονα δε δεσμεύτηκε και για το θέμα της μείωσης των συντάξεων που έχει προνομοθετηθεί και πρόκειται να ισχύσει από τον Ιανουάριο του '19.  Και πέταξε το μπαλάκι στον "αγαπημένο" και συνεπή μέχρι σήμερα συνεταίρο του, τον Πάνο Καμμένο, που όπως τόνισε ελπίζει να μη ρίξει την κυβέρνηση για το "Μακεδονικό".  

 Η ανησυχία του Πρωθυπουργού είναι απολύτως βάσιμη. Πράγματι, τι θα γίνει μετά τις 30 Σεπτεμβρίου αν οι Σκοπιανοί πουν "ναι"- κάτι που με τα μέχρι σήμερα δεδομένα θεωρείται πολύ πιθανό - στη συμφωνία των Πρεσπών;  Αμέσως θ' αρχίσει στην Ελλάδα η συζήτηση για το αν η συμφωνία θα μπορέσει να περάσει απ' την Ελληνική Βουλή. Και το κέντρο αλλά και το πρόσωπο γύρω από το οποίο θα περιστρέφεται όλη η συζήτηση στη χώρα δεν θα είναι άλλο παρά ο Καμμένος. Αυτός πάλι έχει αποδείξει ότι είναι πολιτικός τζογαδόρος, και αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο εταίρος του. Και  νομίζω δε θα χάσει τη μοναδική ευκαιρία που του δίνεται να τζογάρει προκειμένου να μπει ξανά στη Βουλή. Πράγμα που με τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα δε φαίνεται πολύ πιθανό. Αντίθετα, θεωρείται απίθανο.

 Ο μόνος τρόπος να επιχειρήσει ο Καμμένος την επανείσοδο των ΑΝΕΛ στη Βουλή είναι να μην ψηφίσει τη συμφωνία και να απειλήσει με πτώση την κυβέρνηση Τσίπρα, ερχόμενος έτσι και πάλι σε επαφή με ένα αυτοαποκαλούμενο "δεξιό - πατριωτικό" κομμάτι της κοινωνίας, στο οποίο βασίστηκε άλλωστε η επιτυχία του κόμματός του στο παρελθόν. Το αφήγημά του θα είναι απλό. Εμείς στηρίξαμε τον Τσίπρα για να βγει η χώρα από τα μνημόνια, όμως για ένα μείζον εθνικό θέμα, όπως το "Μακεδονικό", τολμάμε και τον ρίχνουμε. Θα πιάσει; Κανείς δεν ξέρει. Όμως, είναι η μοναδική του ευκαιρία να τζογάρει. Στην πορεία προς τις εκλογές δε νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει άλλη!

Απ' την άλλη μεριά για πόσο χρόνο θα αντέξει ο Αλέξης  να είναι αιχμάλωτος του Πάνου; Πόσο μπορεί να κρατήσει αυτή η πολιτική ομηρία; Όταν όλοι θα ξέρουν ότι είναι επικεφαλής μιας κυβέρνησης υπό προθεσμία, που ο βίος της θα τελειώσει ανάλογα με τους σχεδιασμούς και τις ορέξεις του δεξιού του συνεταίρου; Δε νομίζετε  λοιπόν  πως οι εκλογές είναι πια πολύ κοντά!

Εθνική Τραγωδία

Η φετινή επέτειος αποκατάστασης της Δημοκρατίας δυστυχώς συνέπεσε με μια άνευ προηγουμένου εθνική συμφορά. Η απώλεια τόσων συνανθρώπων μας, ο αριθμός των οποίων  αυξάνεται συνεχώς, που κάηκαν παγιδευμένοι και ανήμποροι να αντιδράσουν εξαιτίας της πύρινης λαίλαπας βύθισε στο πένθος την ελληνική κοινωνία. Ταυτόχρονα χάθηκαν ζώα, περιουσίες, και προκλήθηκε τεράστια οικολογική και οικονομική καταστροφή. Όμως όλα αυτά έρχονται δεύτερα. Το πρώτιστο είναι οι ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν, το σπουδαιότερο αγαθό του ανθρώπου.
Η συμφορά ανέδειξε για μια ακόμα φορά τις αδυναμίες του Κράτους στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης καθώς και γενικότερες και διαχρονικές ευθύνες για το πως οικοδομήθηκαν οικισμοί ολόκληροι μέσα στα ρέματα και τα δάση ή πάνω στις παραλίες, χωρίς να πληρούν τις παραμικρές συνθήκες ασφάλειας από φυσικές καταστροφές. Με ευθύνη του πολιτικού συστήματος αλλά και της ίδιας της κοινωνίας.
Όμως δεν είναι τώρα η ώρα γι αυτή την κουβέντα. Είναι ώρα πένθους και περισυλλογής...

Στο όνομα της ...Εξουσίας

Θυμόσαστε τα προεκλογικά σποτάκια του Καμμένου, εκείνο με το τρενάκι που εκτροχιάζεται και το άλλο με το σπασμένο, δεξί νομίζω, χέρι του Αλέξη; Τελικά και το τρενάκι εκτροχιάστηκε αλλά και το δεξί χέρι παρέμεινε σπασμένο. Όσοι ψήφισαν Καμμένο με τη λογική της ύπαρξης μιας εξισορροπητικής δύναμης από τα δεξιά που θα αναχαιτίζει την ορμή της εφόρμησης της πρώτης φορά αριστερής κυβέρνησης, διαψεύστηκαν οικτρά. Αποδείχθηκε ότι τον Καμμένο ενδιαφέρει η υπουργική καρέκλα και ειδικά αυτή του Υπουργείου Άμυνας (νεανικό απωθημένο;) παρά το εθνικό συμφέρον. Να μη σταθούμε σε θέματα που έχουν να κάνουν με την παιδεία, την αντιμετώπιση πολυ-ισοβιτών τρομοκρατών,  την παροχή δικαιώματος υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια και τόσα άλλα που βρίσκονται σε φανερή δυσαρμονία με τις κυρίαρχες αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας. Αν το τρένο δεν εκτροχιάστηκε τώρα με την  συμφωνία Τσίπρα - Ζάεφ, τότε πότε εκτροχιάζεται, αγαπητέ Πάνο;
Το ότι παραχωρούμε στους σκοπιανούς το δικαίωμα ως λαός να χρησιμοποιούν μόνο αυτοί διεθνώς τον εθνοτικό προσδιορισμό "Μακεδόνας" και να ονομάζουν την γλώσσα τους  "μακεδονική",  ενώ από εμάς σίγουρα θα απαιτηθεί στο  μέλλον βάσει της συμφωνίας να αλλάξουμε ονόματα, σήματα,  ακόμη και αναφορές σε βιβλία και χάρτες αυτό δεν κρίνεται εθνικά σημαντικό; Το ότι εμείς πουλήσαμε επί πιστώσει, ενώ αγοράσαμε (αν αγοράσαμε) τοις μετρητοίς αυτό δεν λέει τίποτα; Και ποιος μας διαβεβαιώνει ότι μετά την πρόσκληση από το ΝΑΤΟ, αρχές Ιουλίου,  για ένταξη αυτής της χώρας στον Οργανισμό και σε περίπτωση που από την πλευρά των Σκοπίων δεν προχωρήσει η διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας, ότι η πρόσκληση θα ανακληθεί; Πολύ φοβάμαι ότι τότε το πουλάκι θα έχει πετάξει...
 Όταν βάζεις την Πατρίδα σου πάνω απ' όλα και διαφωνείς σε ένα μείζον εθνικό θέμα που για σένα και το κόμμα σου αποτελεί υποτίθεται κόκκινη γραμμή, τότε χρησιμοποιείς όλα τα μέσα που σου δίνει ο κοινοβουλευτισμός για να μην περάσει η πολιτική με την οποία διαφωνείς και κάνεις ζημιά και μάλιστα ανεπανόρθωτη σ΄αυτήν. Και δεν σφυρίζεις κλέφτικα. Γιατί αφού αφήνεις η συμφωνία (με την οποία δήθεν διαφωνείς) να περάσει με τις ψήφους άλλων ενώ έχεις τρόπο να την αποτρέψεις,  σημαίνει είτε ότι δεν το κρίνεις τόσο σημαντικό είτε ότι έχεις άλλες προτεραιότητες! Και εν πάση περιπτώσει, Πάνο, ο Ελληνικός λαός δεν τρώει σανό!

Η επόμενη μέρα...

Την προηγούμενη βδομάδα έγινε απόπειρα να ξεκινήσει στη βουλή η συζήτηση για την πορεία της χώρας στην μεταμνημονιακή εποχή! Λέω απόπειρα γιατί λίγο οι επιθέσεις και απειλές του "Ρουβίκωνα", κάτι οι τραμπουκισμοί κατά του δημάρχου Θεσσαλονίκης, οι εξελίξεις στο Μακεδονικό, μετατόπισαν για μια ακόμη φορά το κέντρο βάρους της συζήτησης από την οικονομία στην τρέχουσα πολιτική. Η συζήτηση όμως που έστω ακροθιγώς άνοιξε στη βουλή για την επόμενη μέρα, πρέπει να γίνει με σοβαρούς όρους και να συνεχιστεί.
Η κυβέρνηση παρά την παρουσίαση ενός  "ολιστικού" δήθεν σχεδίου, στην πράξη τίποτε παραπάνω από ένα  γενικόλογο ευχολόγιο, θεωρεί πως αυτό που θα κάνει τη διαφορά την επόμενη μέρα είναι η δυνατότητα διανομής παροχών.  Αυτό άλλωστε την βολεύει στην πορεία προς τις εκλογές. Όμως αυτό είναι το θέμα; Να μοιράσεις το υπόλοιπο ενός πλεονάσματος που αποκτήθηκε με συνθλιβή της κοινωνίας, με υπερφορολόγηση και διάλυση της επιχειρηματικότητας και της ιδιωτικής οικονομίας;
Οι όποιες διανομές και αυξήσεις για να έχουν μονιμότητα και διάρκεια θα πρέπει να στηρίζονται στην παραγωγή πλούτου και για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να πάρει μπρος η οικονομία. Κάτι που μέχρι σήμερα δεν έγινε. Το αντίθετο! Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με μείωση της φορολογίας και άρση των εμποδίων που βάζει η γραφειοκρατία στην επιχειρηματικότητα, σε συνδυασμό με την επάνοδο σε ομαλή χρηματοδοτική ροή των επιχειρήσεων.
Πολύ φοβάμαι  ότι συνολικά ως πολιτικό σύστημα και ως κοινωνία,  δεν έχουμε βγάλει τα συμπεράσματά μας από την περιπέτεια της "κρίσης". Δεν έχουμε αντιληφθεί τις πραγματικές αιτίες που μας οδήγησαν σ' αυτήν. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που πραγματικά καραδοκεί  είναι μετά την οκταετή δυσβάσταχτη περίοδο των μνημονίων να επιστρέψουμε και πάλι "κοινή συναινέσει" σε εκείνες τις πολιτικές που μας οδήγησαν στα αδιέξοδα, για να οδηγηθούμε εκ νέου στον ίδιο φαύλο κύκλο... Διόγκωση του κράτους και των δαπανών, πελατειακό κράτος και κομματισμένη δημόσια διοίκηση, κρατικοδίαιτη οικονομία, αναποτελεσματικότητα στην είσπραξη των φορολογικών εσόδων. Το σχέδιο για την επόμενη μέρα για να δίνει στην Ελλάδα προοπτική θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από όλες εκείνες τις "αμαρτωλές" πολιτικές που επί δεκαετίες μας οδήγησαν στην κρίση.  Αυτό όμως απαιτεί ευρεία συναίνεση και τολμηρή πολιτική ηγεσία!

Το "νέο Μακεδονικό" μέσα από τις σκέψεις και τα λόγια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη

Ένας από τους αναμφισβήτητους πρωταγωνιστές της πρώτης φάσης ανάδειξης του "νέου Μακεδονικού", υπό την έννοια της δημιουργίας και της ονοματοδοσίας του ανεξάρτητου κράτους των Σκοπίων που προέκυψε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, υπήρξε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στα χέρια του οποίου, ως πρωθυπουργού της Ελλάδας, έσκασε το πρόβλημα. Νομίζω  πως γι' αυτό το λόγο αξίζει τον κόπο, τώρα που ξανάνοιξε το θέμα, να θυμηθούμε τη στάση αλλά και  να δούμε ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα του ιδίου για το πρόβλημα (σύμφωνα με  δηλώσεις του, ομιλίες και γραπτά κείμενα) αυτού του τόσο έμπειρου πολιτικού.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1991 στα Σκόπια διεξαγόταν δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση τους από τη Γιουγκοσλαβία. Την ίδια μέρα ο τότε Έλληνας Πρωθυπουργός στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου στα πλαίσια της ΔΕΘ ερωτηθείς απάντησε μεταξύ άλλων: "Το σημερινό Δημοψήφισμα των Σκοπίων είναι καθαρά υπόθεση της Δημοκρατίας αυτής και της Γιουγκοσλαβίας [...] Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, αυτό που θέλω να πω είναι ότι η μεν θέση της ελληνικής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά το όνομα που χρησιμοποιούν είναι δεδομένη, αυτονόητη και τη συμμερίζεται ολόκληρος ο ελληνικός λαός [...] Αλλά ο λαός που ζει στην περιοχή αυτή θα έπρεπε - πιστεύω- να καταλάβει ότι η συνεργασία του με την Ελλάδα, η οποία αδιαμφισβήτητα θα διευκολυνθεί εάν ακολουθήσει μια υπεύθυνη και ρεαλιστική πολιτική στα θέματα που μας χωρίζουν, αποτελεί μονόδρομο ειρήνης, οικονομικής προόδου και ασφάλειας γι αυτούς. [...] Και είναι επίσης η Ελλάς η μόνη βαλκανική χώρα, η οποία δεν έχει και μειονοτικά προβλήματα. [...] Και δεν έχουμε τίποτε να φοβηθούμε. [...] η λεγόμενη "μακεδονική μειονότητα" είναι μειονότητα φάντασμα. Είναι μοναδική περίπτωση, απ' όσες γνωρίζω, όπου τη μειονότητα την παρουσιάζουν τρίτοι, απ' έξω απ' τη χώρα [...]"  Αυτή ήταν μια πρώτη προσέγγιση του τότε πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του. Γίνεται φανερό ότι τον Μητσοτάκη ενδιέφερε  και ανησυχούσε περισσότερο το θέμα της έγερσης μειονοτικού στη χώρα. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 1990 πριν γίνει πρωθυπουργός αναχωρώντας για το Βελιγράδι δήλωνε "...από τα Σκόπια τον τελευταίο καιρό προβάλλεται το ανύπαρκτο πρόβλημα μειονότητας της Μακεδονίας και αυτό είναι κάτι που δηλητηριάζει τις σχέσεις των δύο χωρών". Σ' εκείνη την επίσκεψη πράγματι οι Γιουγκοσλάβοι έθεσαν θέμα "μακεδονικής" μειονότητας. Η αντίδραση του Κ. Μητσοτάκη ήταν άμεση "οποιαδήποτε κίνηση προς τη δημιουργία ανύπαρκτου θέματος θα βλάψει τις ελληνογιουγκοσλαβικές σχέσεις!" 

Στις 27 Μαρτίου 1993 κι ενώ το θέμα βρισκόταν στην κορύφωσή του και είχε γίνει αντικείμενο έντονης εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης  (ο Α. Παπανδρέου είχε υποβάλλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης για το θέμα αυτό) ο τότε Πρωθυπουργός μιλώντας στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ που προηγήθηκε της συνεδρίασης της Βουλής, μεταξύ άλλων είπε: "Το θέμα ξεκίνησε πριν από 45 χρόνια ( δηλ. 1948), όταν ο Τίτο ονόμασε Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας τη νοτιότερη από τις νεότευκτες δημοκρατίες του. Η Ελλάς στο διάστημα αυτών των ετών δεν επεδίωξε ποτέ να μην χρησιμοποιείται από τους Σλάβους των Σκοπίων παντελώς ο όρος Μακεδονία. Το πρόβλημα της Ελλάδος ήταν πάντα η επεκτατική προπαγάνδα των Σκοπίων [...] που είχε ως αιχμή του δόρατος την ανύπαρκτη μειονότητα και απαραίτητο συμπλήρωμα τη χρησιμοποίηση της λέξεως Μακεδόνας ή Μακεδονία, όχι υπό την γεωγραφική έννοια αλλά για τον προσδιορισμό συγκεκριμένης, διακεκριμένης εθνότητας. Η Ελλάς θεωρώντας ότι ο όρος Μακεδονία έχει γεωγραφική και όχι εθνική έννοια, ζήτησε επανειλημμένως να χρησιμοποιείται ο όρος Σλαβομακεδόνας και Σλαβομακεδονία. Υπάρχουν δεκάδες έγγραφα τέτοια στο υπουργείο Εξωτερικών [...]"

Κλείνοντας παραθέτω αποσπάσματα απ' όσα έγραψε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος  Μητσοτάκης το 1995 προλογίζοντας το βιβλίο "Στο όνομα της Μακεδονίας" του στενού συνεργάτη του Θ. Σκυλακάκη:  "Το θέμα των Σκοπίων το είδα από την πρώτη ώρα στις πραγματικές του διαστάσεις. Αυτό που με απασχόλησε από την αρχή δεν ήταν το όνομα του κράτους αυτού, που συνδέεται με την ιστορική διάσταση του προβλήματος και έχει αξία κατά κύριο λόγο ψυχολογική και συναισθηματική. Το πρόβλημα για μένα ήταν να μη δημιουργηθεί ένα δεύτερο μειονοτικό πρόβλημα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. [...] Γιατί για μένα ο στόχος ήταν πάντοτε να δηλώσει ρητά η Δημοκρατία αυτή ότι δεν υπάρχει σλαβομακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα και να δεσμευτεί με διεθνείς συμβάσεις ότι θα σταματήσει κάθε αλυτρωτική προπαγάνδα εις βάρος της Ελλάδας. Αυτό ήταν το κλειδί της ελληνοσκοπιανής διαφοράς."