Ένας από τους αναμφισβήτητους πρωταγωνιστές της πρώτης φάσης ανάδειξης του "νέου Μακεδονικού", υπό την έννοια της δημιουργίας και της ονοματοδοσίας του ανεξάρτητου κράτους των Σκοπίων που προέκυψε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, υπήρξε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στα χέρια του οποίου, ως πρωθυπουργού της Ελλάδας, έσκασε το πρόβλημα. Νομίζω πως γι' αυτό το λόγο αξίζει τον κόπο, τώρα που ξανάνοιξε το θέμα, να θυμηθούμε τη στάση αλλά και να δούμε ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα του ιδίου για το πρόβλημα (σύμφωνα με δηλώσεις του, ομιλίες και γραπτά κείμενα) αυτού του τόσο έμπειρου πολιτικού.
Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1991 στα Σκόπια διεξαγόταν δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση τους από τη Γιουγκοσλαβία. Την ίδια μέρα ο τότε Έλληνας Πρωθυπουργός στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου στα πλαίσια της ΔΕΘ ερωτηθείς απάντησε μεταξύ άλλων: "Το σημερινό Δημοψήφισμα των Σκοπίων είναι καθαρά υπόθεση της Δημοκρατίας αυτής και της Γιουγκοσλαβίας [...] Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, αυτό που θέλω να πω είναι ότι η μεν θέση της ελληνικής κυβέρνησης σε ό,τι αφορά το όνομα που χρησιμοποιούν είναι δεδομένη, αυτονόητη και τη συμμερίζεται ολόκληρος ο ελληνικός λαός [...] Αλλά ο λαός που ζει στην περιοχή αυτή θα έπρεπε - πιστεύω- να καταλάβει ότι η συνεργασία του με την Ελλάδα, η οποία αδιαμφισβήτητα θα διευκολυνθεί εάν ακολουθήσει μια υπεύθυνη και ρεαλιστική πολιτική στα θέματα που μας χωρίζουν, αποτελεί μονόδρομο ειρήνης, οικονομικής προόδου και ασφάλειας γι αυτούς. [...] Και είναι επίσης η Ελλάς η μόνη βαλκανική χώρα, η οποία δεν έχει και μειονοτικά προβλήματα. [...] Και δεν έχουμε τίποτε να φοβηθούμε. [...] η λεγόμενη "μακεδονική μειονότητα" είναι μειονότητα φάντασμα. Είναι μοναδική περίπτωση, απ' όσες γνωρίζω, όπου τη μειονότητα την παρουσιάζουν τρίτοι, απ' έξω απ' τη χώρα [...]" Αυτή ήταν μια πρώτη προσέγγιση του τότε πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του. Γίνεται φανερό ότι τον Μητσοτάκη ενδιέφερε και ανησυχούσε περισσότερο το θέμα της έγερσης μειονοτικού στη χώρα. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 1990 πριν γίνει πρωθυπουργός αναχωρώντας για το Βελιγράδι δήλωνε "...από τα Σκόπια τον τελευταίο καιρό προβάλλεται το ανύπαρκτο πρόβλημα μειονότητας της Μακεδονίας και αυτό είναι κάτι που δηλητηριάζει τις σχέσεις των δύο χωρών". Σ' εκείνη την επίσκεψη πράγματι οι Γιουγκοσλάβοι έθεσαν θέμα "μακεδονικής" μειονότητας. Η αντίδραση του Κ. Μητσοτάκη ήταν άμεση "οποιαδήποτε κίνηση προς τη δημιουργία ανύπαρκτου θέματος θα βλάψει τις ελληνογιουγκοσλαβικές σχέσεις!"
Στις 27 Μαρτίου 1993 κι ενώ το θέμα βρισκόταν στην κορύφωσή του και είχε γίνει αντικείμενο έντονης εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης (ο Α. Παπανδρέου είχε υποβάλλει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης για το θέμα αυτό) ο τότε Πρωθυπουργός μιλώντας στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ που προηγήθηκε της συνεδρίασης της Βουλής, μεταξύ άλλων είπε: "Το θέμα ξεκίνησε πριν από 45 χρόνια ( δηλ. 1948), όταν ο Τίτο ονόμασε Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας τη νοτιότερη από τις νεότευκτες δημοκρατίες του. Η Ελλάς στο διάστημα αυτών των ετών δεν επεδίωξε ποτέ να μην χρησιμοποιείται από τους Σλάβους των Σκοπίων παντελώς ο όρος Μακεδονία. Το πρόβλημα της Ελλάδος ήταν πάντα η επεκτατική προπαγάνδα των Σκοπίων [...] που είχε ως αιχμή του δόρατος την ανύπαρκτη μειονότητα και απαραίτητο συμπλήρωμα τη χρησιμοποίηση της λέξεως Μακεδόνας ή Μακεδονία, όχι υπό την γεωγραφική έννοια αλλά για τον προσδιορισμό συγκεκριμένης, διακεκριμένης εθνότητας. Η Ελλάς θεωρώντας ότι ο όρος Μακεδονία έχει γεωγραφική και όχι εθνική έννοια, ζήτησε επανειλημμένως να χρησιμοποιείται ο όρος Σλαβομακεδόνας και Σλαβομακεδονία. Υπάρχουν δεκάδες έγγραφα τέτοια στο υπουργείο Εξωτερικών [...]"
Κλείνοντας παραθέτω αποσπάσματα απ' όσα έγραψε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το 1995 προλογίζοντας το βιβλίο "Στο όνομα της Μακεδονίας" του στενού συνεργάτη του Θ. Σκυλακάκη: "Το θέμα των Σκοπίων το είδα από την πρώτη ώρα στις πραγματικές του διαστάσεις. Αυτό που με απασχόλησε από την αρχή δεν ήταν το όνομα του κράτους αυτού, που συνδέεται με την ιστορική διάσταση του προβλήματος και έχει αξία κατά κύριο λόγο ψυχολογική και συναισθηματική. Το πρόβλημα για μένα ήταν να μη δημιουργηθεί ένα δεύτερο μειονοτικό πρόβλημα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. [...] Γιατί για μένα ο στόχος ήταν πάντοτε να δηλώσει ρητά η Δημοκρατία αυτή ότι δεν υπάρχει σλαβομακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα και να δεσμευτεί με διεθνείς συμβάσεις ότι θα σταματήσει κάθε αλυτρωτική προπαγάνδα εις βάρος της Ελλάδας. Αυτό ήταν το κλειδί της ελληνοσκοπιανής διαφοράς."
